این کتاب قصد دارد تا با تکیه به سواد رسانهای به دانش آموزان بیاموزد در برابر حجم بالای اطلاعات و دانش، چگونه پیام درست را از نادرست تشخیص داده و نسبت به رسانههای مختلف شناخت پیدا کنند.
بنا به گفته یونس شکرخواه، "سواد رسانهای میتواند به مخاطبان رسانهها بیاموزد که از حالت انفعالی و مصرفی خارج شده و به معادله متقابل و فعالانهای وارد شوند که در نهایت به نفع خود آنان باشد. به دیگر سخن، سواد رسانهای کمک میکند تا از سفره رسانهها به گونهای هوشمندانه و مفید بهرهمند شد. "
شکرخواه همچنین سه شنبه نهم تیر ماه سال ۹۴ در ضیافت افطار رئیس جمهور دکتر حسن روحانی که برای روزنامهنگاران برگزار شد در سخنرانی خود در برابر رئیس جمهور خطاب به دکتر روحانی گفت: "آقای رئیس جمهور، ایدههای تازه عموما از سه کانون اشاعه مییابند: نهادهای آموزشی، نهادهای رسانهای و نهادهای مدنی. شما میتوانید از طریق وزرای خود، نهاد آموزشی مشتمل بر مدارس و دانشگاههای کشور را متوجه عرصه سواد رسانهای کنید. ما رسانهها نیز به شکل مستقل، علیرغم نداشتن نهاد مدنی فراگیر - که دلایلش را میدانید - نقشمان را در این زمینه ایفا خواهیم کرد. سواد رسانه ای میتواند ابزار اعاده عدالت اجتماعی باشد. "
کتاب تفکر و سواد رسانهای تلاش کرده است تا در ۶ فصل به بررسی موضوعاتی همچون فنون خلق پیام رسانهای، مخاطب شناسی، رسانه و سبک زندگی و... بپردازد.
تجزیه و تحلیل نقّادانه در بهره مندی و تولید پیامهای رسانه ای؛ شناخت فرستنده (منبع) و زمینههای شکلگیری پیام رسانهها، تفسیر پیامها و ارزشهایی که از جانب رسانهها ارائه میشود؛ دسترسی به رسانهها برای بهرهمندی و تولید پیام از جمله اهداف سواد رسانهای هستند.
در بخشهایی از این کتاب به فرآیند توجه به سواد رسانهای در جهان و ایران اشاره شده است.
در این کتاب در رابطه با سواد رسانه در جهان آمده است: "عبارت سواد رسانهای اولین بار به وسیله فردی به نام مارشال مک لوهان ( ۱۹۶۵) استفاده شد. از دههٔ ۱۹۷۰ موضوع سواد رسانهای در برخی از کشورهای امریکای لاتین و اروپایی مورد توجّه قرار گرفت. در اروپا آموزش سواد رسانهای در ۱۹۷۰ و در کشور فنلاند و دانمارک اتّفاق افتاد. آموزش سواد رسانهای در کانادا از سال ۱۹۸۷ با تشکیل «انجمن سواد رسانهای» آغاز شد. پس ازآن نیز مباحث سواد رسانهای در قالب یک موضوع درسی به کتابهای درسی انگلیسی افزوده شد. در سال ۱۹۸۲ سازمان یونسکو بیانیهای در ارتباط با آموزش سواد رسانهای صادر کرد. این بیانیه به امضای ۱۹ کشور رسید که در حال حاضر با عنوان "بیانیهٔ گِرانوالد" رسمیت پیدا کرده است. پس از آن یونسکو اجلاسهای بینالمللی متعدّدی را در زمینهٔ آموزش سواد رسانهای برگزار کرده است. هم اکنون در نظام آموزشی بسیاری از کشورهای دنیا همچون کانادا، ژاپن، امریکا، آلمان، انگلیس، اسپانیا و افریقای جنوبی سواد رسانهای یک واحد درسی در مقاطع مختلف تحصیلی به شمار میرود. "
همچنین در بحث سواد رسانهای در ایران به موضوع حضور این مبحث آموزشی در کتب دانشگاهی به عنوان نقطه شروع توجه به سواد رسانهای اشاره شده است: در ایران نیز از اواسط دههٔ هشتاد شمسی، سواد رسانه ای جای خود را در میان کتاب های دانشگاهی باز کرد و استادان ارتباط و رسانه مقالات متعدّدی را ترجمه و تألیف کردند. تأکید نخبگان دانشگاهی و رسانهای برضرورت آموزش سواد رسانه ای به اقشار مختلف جامعه سبب شد تا هم اندیشیها و همایشهای زیادی با موضوع سواد رسانه ای در فرهنگ سراها و مدارس کلان شهرهای کشور برگزار شود. مخاطبان این همایشها عمدتاً قشر فرهنگی و اولیا و مربیان مدارس بودند.
در برخی از مدارس نیز کلاسهای فوق برنامه با این موضوع برگزار شده است؛ امّا در نظام آموزش عمومی از سال ۱۳۹۱ در برنامهٔ درسی تفکّر و پژوهش پایهٔ ششم، سال ۱۳۹۲ در برنامهٔ درسی تفکّر و سبک زندگی پایهٔ هفتم، سال ۱۳۹۳ در برنامههای درسی تفکّر و سبک زندگی و مطالعات اجتماعی پایهٔ هشتم، در سال ۱۳۹۴ در برنامهٔ درسی زبان انگلیسی پایهٔ نهم، به طور مستقیم و غیرمستقیم با تفکّر رعایت نظام معیار و مصالح ملّی و شرایط بومی پیگیری شد.
از سال ۱۳۹۵ با برنامهٔ درسی اختصاصی تفکر و سواد رسانهای، پایهٔ دهم، به استناد مصوبهٔ شورای عالی آموزش و پرورش و «آموزش سواد رسانه ای» به طور رسمی وارد نظام آموزشی شد.
نظر شما